یک واژن سالم و نرمال، اندکی مرطوب است و لایه نازکی از مخاط تولید شده توسط غدد اطراف گردن رحم، دیواره های واژن را می پوشاند. در طول چرخه قائدگی، تغییراتی در مخاط تولید شده توسط غدد اطراف گردن رحم اتفاق می افتد که منجر به آبکی تر شدن این مخاط می شود و در زمانی که قدرت باروری تان در نقطه اوج است، بافتی شبیه به سفیده تخم مرغ پیدا کرده و در مواقع دیگر این چرخه، خشک تر می شود. هورمون استروژن این غدد را به تولید مخاط تحریک می کند و باعث می شود که آستر واژن ضخیم تر و ارتجاعی تر شود. تغییرات در کمیت، رنگ و پیوستگی و بافت منسجم این مخاط به این موضوع بستگی دارد که شما در خط سیکل قائدگی تان در کدام نقطه ایستاده اید. زمانی که مخاط گردن رحم به میزان کافی ترشح نشود، خشکی واژن رخ خواهد داد. در این شرایط در اطراف واژن احساس خارش می کنید. خشک شدن پوست واژن می تواند درد را به همراه داشته و رابطه جنسی را به یک تجربه دردناک تبدیل کند. در این مقاله از دکتر سارا سارانی متخصص زنان و زایمان تهران بیشتر در این مورد توضیح داده ایم.
علل خشکی واژن
واژن می تواند در هر سنی بنا به دلایل مختلف دچار خشکی شود. یکی از رایج ترین علل آن، تغییر در سطوح هورمون است. تغییرات هورمونی می تواند بنا به دلایل زیر رخ دهد:
- نزدیک شدن به دوره یائسگی
- قرار داشتن در دوره شیردهی
- مصرف قرص های ضد بارداری
- مصرف قرص های ضد افسردگی
- ابتلا به هیسترکتومی
- قرار داشتن در فاز درمان سرطان از قبیل شیمی درمانی
البته علاوه بر علل هورمونی، برخی علل غیر هورمونی از جمله موارد زیر نیز می تواند منجر به خشکی واژن شود:
- عدم دستیابی به انگیختگی در طول مقاربت
- استفاده از صابون های معطر برای شستشوی واژن
- ابتلا به دیابت یا سندروم شوگران
- مصرف برخی از داروها : به طور مثال ، برخی افراد هنگام ابتلا به بیماری هایی از جمله سرماخوردگی از داروهایی مانند دیفن هیدرامین و آنتی هیستامین استفاده می کنند. این موضوع ، باعث خشکی واژن به صورت موقتی می شود. علاوه بر این دست از داروها ، قرص های افسردگی نیز روی میل جنسی افراد تاثیر گذاشته و با کاهش آن ، ترشحات واژن نیز کمتر می شوند.
- کاهش شدید وزن و استفاده از داروهای کاهش وزن نیز از دیگر علل ابتلا به خشکی در ناحیه واژینال می باشد
- مصرف کردن دخانیات و مواد مخدر مثل ماریجوانا : استفاده از این موارد ، تاثیر مستقیم بر بروز یائسگی زودرس و خشک شدن واژن دارند.
- استفاده از کاندوم : این وسیله پیش گیری از بارداری ، احتمال بروز این عارضه را افزایش می دهد
- نوشیدن مشروبات الکلی نیز در بروز خشکی واژن تاثیر دارد. این نوشیدنی ها در میزان ترشح هورمون استروژن اختلال ایجاد می نمایند.
- فعالیت های سنگین : آن دسته از بانوانی که ورزش های سنگین را به صورت حرفه ای به انجام می رسانند ، بیشتر در معرض خشکی اندام تناسلی قرار دارند.
- بهره گرفتن از دوش واژینال و استرس نیز از جمله مواردی است که روی ابتلا به این عارضه تاثیر دارد.
علائم خشکی واژن
اگر یکی از علائم زیر را در بدنتان تجربه کرده اید، احتمالاً دچار این عارضه شده اید:
- احساس خارش، خشکی و درد در اطراف یا داخل واژن
- احساس درد در زمان مقاربت
- احساس نیاز به ادرار کردن به دفعات بیشتر از حد نرمال
- دچار شدن به عفونت های مکرر در مجاری ادرار(UITs)
اگر یکی از علائم زیر را تجربه کردید، حتماً برای اقدام به پیگیری علت و درمان به متخصص زنان و زایمان در تهران مراجعه کنید.
آیا خشکی واژن کیفیت رابطه جنسی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
این مشکل می تواند مقاربت را به یک تجربه دردناک تبدیل کند. سایش رخ داده در طول رابطه جنسی ممکن است به بافت واژن یا گردن رحم آسیب وارد کرده و درد و حتی خونریزی را به همراه داشته باشد. اگر در طول مقاربت دچار درد و خونریزی شدید حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشک با ارائه توصیه های متناسب با شرایط بیمار، در رفع این مشکل کمک خواهد کرد. برخی از این توصیه ها شامل موارد زیراست:
- استفاده از ژل لوبریکات قبل از رابطه جنسی
- استفاده از تکنیک هایی که بتواند به بالا بردن سطح انگیختگی در شما موثر واقع شود.
- استفاده از کرم ها و لوسیون ها از قبیل مرطوب کننده های واژن که منحصراً برای این اندام ساخته شده اند.
- اجتناب از مصرف صابون های معطر
خشکی واژن در طول بارداری و بعد از زایمان
طبیعی است که زایمان باعث خشک شدن واژن شود. علت این است که بعد از زایمان، سطوح استروژن پایین می آید و همین امر، به خشک شدن واژن منجر خواهد شد. بعلاوه، شیردهی نیز سطح تولید این هورمون را بیشتر کاهش می دهد پس طبیعتاً شدت خشک شدن واژن نیز افزایش خواهد یافت.
خبرخوب به شما بانوان عزیزی که در دوره شیردهی به سر می برید و دچار این خشکی شده اید این است که با پایان شیردهی و شروع مجدد چرخه های پریود، سطح استروژن به حد نرمال بازگشته و خشکی به طور خودبخود درمان خواهد شد.
اگر رابطه جنسی تان را از سر گرفتید و در طول رابطه احساس درد کردید، استفاده از لوبریکانت بر پایه آب یا سیلیکون می تواند به تسکین درد کمک کند. اگر این خشکی حتی بعد از بازگشت چرخه قائدگی همچنان ماندگار بوده و برایتان آزار دهنده بود حتماً با پزشک مشورت کنید.
خشکی واژن مرتبط با یائسگی
در طول دوره پیش یائسگی و بعد از ورود به این دوره، تخمدان ها استروژن کمتری تولید می کنند. این امر نه تنها باعث نازک شدن بافت اطراف واژن و مهبل می شود بلکه کاهش تعداد غدد تولید کننده مخاط در گردن رحم را نیز به همراه خواهد داشت. نتیجه ناخوشایند این تغییرات، خشک تر شدن واژن و از دست رفتن لغزندگی در آن است.
سطح این تغییرات در بانوان مختلف، یکسان نیست. در برخی، تجربه این تغییرات زودتر از دیگران آغاز می شود. خشکی واژن تجربه شده در طول دوره یائسگی را می توان با مرطوب کننده های واژن، لوبریکانت ها، کرم های استروژن یا درمان جایگزین کردن هورمون (HRT) رفع نمود. برای بهره مند شدن از مناسب ترین فرایند درمان، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
خشکی واژن مرتبط با یائسگی
در طول دوره پیش یائسگی و بعد از ورود به این دوره، تخمدان ها استروژن کمتری تولید می کنند. این امر نه تنها باعث نازک شدن بافت اطراف واژن و مهبل می شود بلکه کاهش تعداد غدد تولید کننده مخاط در گردن رحم را نیز به همراه خواهد داشت. نتیجه ناخوشایند این تغییرات، خشک تر شدن واژن و از دست رفتن لغزندگی در آن است.
سطح این تغییرات در بانوان مختلف، یکسان نیست. در برخی، تجربه این تغییرات زودتر از دیگران آغاز می شود. خشکی واژن تجربه شده در طول دوره یائسگی را می توان با مرطوب کننده های واژن، لوبریکانت ها، کرم های استروژن یا درمان جایگزین کردن هورمون (HRT) رفع نمود. برای بهره مند شدن از مناسب ترین فرایند درمان، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
درمان خشکی واژن در تهران
وقتی برای تسکین علائم ناشی از این عارضه اقدام می کنید در نقطه شروع باید به دنبال چرایی آن باشیم. آیا علت به زایمان ربط دارد یا یائسگی یا ابتلا به بیماری باعث بروز این مشکل شده است؟ اگر در خصوص علت بروز این مشکل اطمینان ندارید و نمی دانید دقیقاً چه عاملی شما را به این خشکی دچار کرده است، پاسخ سوال خود را می توانید با مراجعه به پزشک به دست آورید.
اگر پزشک تشخیص داد که به هیچ بیماری که بتواند منجر به خشکی واژن شود دچار نیستید، باید ها و نباید هایی را به شما توصیه می کند که می توانید با به کار بستن آنها به رفع مشکل کمک کنید.
بایدها:
- قبل از رابطه جنسی، لوبریکانت پایه آب استفاده کنید.
- از مرطوب کننده های واژن خصوصاً آنهایی که به صورت تخصصی برای خشکی واژن طراحی شده اند استفاده کنید.
- از صابون های بدون عطر برای شستشوی واژن استفاده کنید.
- قبل از رابطه جنسی سعی کنید سطح انگیختگی خود را بالا ببرید.
نباید ها:
- از استعمال کرم ها یا لوسیون هایی از قبیل ژل پترولیوم در داخل واژن بپرهیزید. این کار می تواند شما را در معرض خطر عفونت واژن قرار دهد.
- از مصرف مرطوب کننده هایی که برای ناحیه واژن طراحی نشده اند خودداری کنید.
برداشتن تخمدان و خشکی واژن
در طول سالهای باروری بانوان، تخمدان ها بخش عمده استروژن مورد نیاز در بدن را تولید می کنند. این تخمدان ها تا قبل از ورود به دوره یائسگی به کار تولید هورمون ادامه می دهند. اما اگر تخمدان های شما برای کاهش خطر پیشرفت سرطان برداشته شوند، بدن منبع اصلی تولید استروژن خود را از دست می دهد. برداشته شدن تخمدان به معنی ورود آنی به دوره یائسگی و در پی آن تجربه کردن خشکی واژن است. زمانی که تخمدان ها در طول جراحی برداشته می شوند، پس از آن پزشک تدابیری را برای مدیریت و کنترل عوارض ناشی از عدم تولید هورمون استروژن در بدن می اندیشد.